AKP ve MHP’nin ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Teklif ile internet haber siteleri Basın Kanunu kapsamına alındı. Resmi ilan verebilme ve yayın yoluyla işlenecek suçların kapsamına internet haber siteleri de eklendi. Türk Ceza Kanunu’nun “Kanunlara uymamaya tahrik” maddesine eklenen madde ile “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlıklı yeni bir suç tanımı yapıldı. Bu maddede, “Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle; ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, verilen ceza yarı oranında artırılır” ifadeleri yer aldı.
AKP ve MHP’nin uzun süre üzerinde çalıştığı, kamuoyunda ‘sosyal medya düzenlemesi’ olarak bilinen ‘Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ TBMM Başkanlığı’na sunuldu.
İnternet haber siteleri basın kanunu kapsamına alındı
Kanun teklifine göre; internet haber siteleri, Basın Kanunu kapsamına alındı. İnternet haber sitesi tanımı ise “internet haber ortamında belirli aralıklarla haber veya yorum niteliğinde yazılı, görsel veya işitsel içerikleri içeriklerin sunumunu yapmak üzere kurulan ve işletilen süreli yayın” ifadeleri ile yapıldı.
İnternet haber sitelerinin faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adresinin; kendilerine ait internet ortamında, kullanıcıların ana sayfadan doğrudan ulaşabileceği şekilde ve iletişim başlığı altında bulunması zorunlu hale getirildi. Ayrıca internet haber sitelerinde bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihlerinin, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde belirtilmesi de zorunlu kılındı.
Süreli yayınların çıkarılması için verilecek beyanname ve devamındaki süreç için yetkili mercii Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumu olarak değiştirildi.
Beyannamelerde eksiklik veya gerçeğe aykırı bilgilerin olması durumunda süreli yayınlara verilen yayın durdurma müeyyidesinin internet haber siteleri için de uygulanmaması öngörüldü. Bu durumda Basın İlan Kurumu'nun, internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti amacıyla İstanbul asliye ceza mahkemesine başvurmasının önü açıldı.
Basın Kanunu’nun düzeltme ve cevap ile ilgili bölümüne, “İnternet haber sitelerinde zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazınının sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sutunda URL bağlantısı sağlanmak suretiyle aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlamak zorundadır” ibaresi eklendi.
Yayın hakkında; erişimin engellenmesi, içeriğin çıkarılması veya kendiliğinden çıkarılması kararlarının verilmesi durumunda düzeltme ve cevap metninin ana sayfada bir hafta süreyle yayımlanması kuralı getirildi.
Basın kartı taşıma şartları
Basın Kanunu’nun amaçları bölümüne, ‘basın kartına ilişkin usul ve esaslar belirlenmesi’ ibaresi de eklendi. Basın kartı, ‘bu kanunda belirtilen kişilere verilen kimlik kartı’ olarak tanımlandı.
Basın kartı başvurusu, niteliği ve türleri; basın kartı alabilecek kişiler ile basın kartı alabilecek kişilerde aranan şartlara ilişkin düzenlemeler; Basın Kanunu içinde düzenlendi.
Bu düzenleme “Yargı kararları doğrultusunda basın kartının basın ve ifade özgürlüğüyle ilişkilendirilmesi sebebiyle basın kartının kimlere verileceğinin kanunla düzenlenmesi öngörülmüştür” ifadeleri ile gerekçelendirildi.
Basın Kartı alabilecek kişilerde aranan şartlar arasında sayılan, “terör suçları ve terör amacıyla işlenen suçlardan hüküm giymemiş olmak” şartına; “Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun’un 4. Maddesi uyarınca hüküm giymemiş olmak” hükmü de eklendi.
Basın Kanunu’na “Yönetmelik” başlığı altında bir madde eklendi. Ek madde ile; basın kartlarının şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar, kontenjanlar, Basın Kartı Komisyonu üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma usulleri, başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgelerin İletişim Başkanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği hükmü getirildi.
Basın Kanunu’na bir de geçici madde eklendi. Geçici madde, Basın Kanunu kapsamına alınan internet haber sitelerinin, üç ay içinde kanunun yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerektiği düzenlemesini içerdi.
Ayrıca yeni kanunun yürürlüğe girmesinden önce verilmiş basın kartlarının geçerliliklerini korumaya devam edeceği de geçici madde ile düzenlendi.
İnternet sitelerinin resmi ilan verebilmesi düzenlendi
Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü’nün gazetelerin yanı sıra internet haber sitelerine de resmi ilan ve reklam verebilmesi düzenlendi. Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü’nün gazetelere ve dergilere uyguladığı reklam ve ilan müeyyidelerinin aynısının internet siteleri için de uygulanmasının önü açıldı. Resmi ilan ve reklam yayınlayacak internet sitelerinin taşıması gereken şartlar ve yerine getirmesi gereken sorumlulukların, kanunun yayınlanmasından sonraki altı ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenmesi gerektiği hüküm altına alındı.
Yayın yoluyla işlenen suçlar kapsamına haber siteleri de eklendi
Yayın yoluyla işlenecek suçların kapsamına gazeteler ile basılmış eserler ile birlikte internet haber siteleri de eklendi. Buna göre; basılmış eserler gibi internet haber siteleri yayın yoluyla işlenen suç yayım anında oluşmuş sayılacak. İnternet haber siteleriyle işlenen fillerden doğan maddi ve manevi zararlardan dolayı eser sahibi ile yayın sahibi ve varsa temsilcisi sorumlu tutulabilecek.
“Cinsel saldırı, cinayet ve intihar olayları hakkında, haber vermenin sınırlarını aşan ve okuyucuyu bu tür fiillere özendirebilecek nitelikte olan yazı ve resim yayımlayan” internet haber siteleri para cezası ile cezalandırılabilecek. Devlet Personel Kanunu tarafından yapılacak atama duyurularının gazete, radyo ve televizyonların yanında internet haber sitelerinde de yayınlanmasının önü açıldı. Valilik tarafından belirlenecek toplantı yerleri ve gösteri yürüyüşü güzergahının internet haber sitelerinde de yayınlanabilmesi sağlandı.
'Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma'
Türk Ceza Kanunu’nun “Kanunlara uymamaya tahrik” başlıklı 217. maddesine bir madde daha eklendi. Bu düzenleme ile “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlığı ile yeni bir suç tanımı yapıldı.
Bu maddede, “Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle; ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır. Suçun, failin gerçek kimliğini gizlemek suretiyle veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilen ceza yarı oranında artırılır” ifadeleri yer aldı.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun “temyiz edilemeyecek kararlar kapsamında olsa bile bölge adliye mahkemesi dairelerinin kararları temyiz edilebilir” ifadeleriyle açıklanan bölüme, “halkı yanıltcı bilgiyi alenen yayma” maddesi de eklendi.
'Erişim engellerine mit kanunu eklendi'
İnternet ortamında içeriğin çıkarılması veya erişimin engellenmesi kapsamına Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu’nda yer alan “MİT görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi ve belgeleri, yetkisiz olarak alan temin eden çalan sahte olarak üreten, bunlar üzerinde sahtecilik yapan ve bunları yok eden” ve “MİT mensupları ve ailelerinin kimliklerini, makam, görev ve faaliyetlerini herhangi bir yolla ifşa edenler ile MİT mensuplarının kimliklerini sahte olarak düzenleyen veya değiştiren ya da bu sahte belgeleri kullanan” maddeleri de eklendi.